Pepermunt wordt vaak in verband gebracht met het oude Egypte. Verhalen over gedroogde pepermuntblaadjes die in piramides zijn gevonden, worden regelmatig gebruikt in advertenties en marketing. Maar klopt dit wel? Jesse Millek, archeoloog en informatiespecialist, besloot op onderzoek uit te gaan toen hij een dergelijke claim las op een doosje pepermuntthee. Wat hij ontdekte, leidde tot een wetenschappelijke publicatie die de mythe ontkracht.

Hoe de mythe ontstond

Op een koude ochtend in februari 2021 stuitte Millek op een bewering op een theeverpakking: pepermunt zou al duizenden jaren medicinaal worden gebruikt en gedroogde blaadjes zouden zijn gevonden in Egyptische piramides. Als expert op het gebied van het oude Nabije Oosten vond hij dit verdacht. Piramides bevatten meestal geen organisch materiaal, laat staan muntblaadjes. Zijn nieuwsgierigheid was gewekt.

Hij begon met een zoektocht in wetenschappelijke databases en historische archieven. Al snel ontdekte hij dat de claim wijdverbreid was, maar zonder enige bronvermelding. Veel artikelen herhaalden de bewering alsof het een vaststaand feit was.

De oorsprong van de verwarring

Tijdens zijn onderzoek vond Millek verwijzingen naar een Duitse botanicus die in Egyptische graven muntachtige planten had geïdentificeerd. Deze werden later door anderen als pepermunt bestempeld. Maar hier zat een probleem: pepermunt (Mentha piperita) is een hybride plantensoort die pas in 1696 werd beschreven in Engeland. De munt die in Egypte werd gevonden, kon dus onmogelijk pepermunt zijn, maar moest een andere, inheemse muntsoort betreffen.

De fout verspreidde zich verder toen een Duitse geur- en smaakstoffenfabrikant de vondst in een rapport aanhaalde. Hierdoor kreeg de misvatting een wetenschappelijk ogend fundament. Vervolgens werd het verhaal vereenvoudigd en veranderde ‘munt uit een tombe’ in ‘pepermunt uit een piramide’.

Misinterpretaties in medische teksten

Een andere factor die bijdroeg aan de mythe is de Ebers-papyrus, een van de oudste medische teksten ter wereld. Sommige bronnen claimen dat pepermunt hier al werd voorgeschreven als geneesmiddel. Millek en collega-archeoloog Lutz Popko onderzochten de oorspronkelijke tekst en ontdekten dat er sprake was van een plant genaamd ‘niania’, een term die lijkt op het Arabische woord voor munt, ‘nana’.

In latere vertalingen werd ‘niania’ foutief omgezet naar ‘mentha’ (munt) en uiteindelijk naar ‘pepermunt’ in moderne publicaties. Hierdoor ontstond de misvatting dat pepermunt al in het oude Egypte werd gebruikt.

De bredere implicaties van misinformatie

De casus van de piramidepepermunt laat zien hoe historische misverstanden ontstaan en hoe ze zich kunnen verspreiden. Millek benadrukt dat veel populaire ideeën over het verleden gebaseerd zijn op onjuiste aannames. In modern wetenschappelijk onderzoek wordt vaak op eerdere publicaties vertrouwd zonder terug te grijpen naar de oorspronkelijke bronnen, waardoor fouten in stand blijven.

Hoewel het idee van een Egyptische farao met een potje pepermuntblaadjes een romantisch beeld schetst, is de waarheid vaak minder spectaculair. Toch blijft het belangrijk om feiten te onderscheiden van fictie, zodat geschiedenis niet vervormd wordt door misinterpretaties en commerciële belangen.