Wat is cafestol?
In 2016 werd de koffiewereld opgeschrikt door het nieuws dat koffie cholesterol verhogend zou werken. Veel mensen vreesden voor de risico’s die het drinken van hun populaire drankje zou opleveren. Dit cholesterol verhogende stofje heet cafestol en is onderdeel van de olieachtige stoffen die in koffiebonen zitten. Maar is deze stof werkelijk zo gevaarlijk of kan je het risico beperken? Het is vooral relevant voor mensen die al een verhoogd cholesterolgehalte hebben en de afgifte van cafestol hangt in grote mate af van de manier waarop de koffie bereidt wordt!
Cholesterol verhogende stoffen
In koffiebonen zitten van nature een kleine hoeveelheid plantaardige vetten, diterpenen genoemd, die in beperkte mate het cholesterolgehalte van het bloed kunnen verhogen. Er zit dus GEEN cholesterol in koffie, alleen cholesterol verhogende stoffen zoals cafestol en kahweol.
Door deze stoffen wordt er minder galzuur afgescheiden en kan er minder cholesterol verwerkt worden in de lever en er dus meer in het bloed terecht komt. Onderzoek heeft aangetoond dat de inname van 10 mg cafestol per dag, gedurende 4 weken, het cholesterolgehalte met 0,13 mmol/l verhoogd. Bij langdurige consumptie wordt de stijging van het cholesterolgehalte kleiner, wat kan duiden op gewenning van het lichaam. Het effect is ook tijdelijk, na het stoppen met drinken van koffie normaliseert het cholesterolgehalte na verloop van tijd.
Soorten koffie
Het soort koffie is belangrijk, de Arabicabonen zouden meer cafestol bevatten dan Robusta koffiebonen. Het overstappen op cafeïnevrije koffie heeft geen positiever effect op je cholesterolgehalte. Een Amerikaans onderzoek uit 2005 blijkt dat cafeïnevrije koffie juist het slechte LDL-gehalte (in lichte mate) zou verhogen.
Bereidingswijze
De belangrijkste invloed op de hoeveelheid cafestol in je dagelijkse kopje koffie ia afhankelijk van de bereidingswijze. Zo blijkt gefilterde koffie de beste optie als je op je cholesterolgehalte wilt letten.
- Filterkoffie, bij koffie gezet met papieren filter of senseopad blijft de cafestol en kahwel grotendeels in het filter. Dit bevat gemiddeld 0,1 mg cafestol.
- Kookkoffie, koffie die wordt gemaakt door gemalen koffie te koken met water en zetsel af te gieten zonder te filteren, zoals koffie met een cafetière, French Press, Perculator of Turkse of Griekse koffie. Deze koffie bevatten relatief veel cholesterol verhogende stoffen, tussen 3 à 5 mg cafestol per kopje.
- Espresso is een goede middenweg, de koffie wordt niet gefilterd, maar doordat het in korte tijd in aanraking komt met de koffie wordt minder cafestol meegenomen. Een kopje espresso bevat gemiddeld 1 à 2 mg cafestol. Dit is echter wel afhankelijk van de machine. Espressomachines die met pads of capsules werken zouden mogelijk lager cafestol gehalte hebben.
- Oploskoffie en (automaten)koffie op basis van vloeibaar koffieconcentraat bevatten amper diterpenen en hebben bijna geen effect op het cholesterolgehalte.
In de onderstaande tabel staan de bereidingswijzen en hoeveel cafestol in jouw kop koffie zit.
Theoretisch gezien zou de inname van cafestol een cholesterol verhogend effect hebben. De algemene rekenmethode is dat er een verhoogd risico op hart- en vaatziektes van 2% is, wanneer het (totale) cholesterol met 1% stijgt. Wanneer je 10 mg cafestol per dag binnen krijgt (3 koppen ongefilterde koffie of 5 à 6 espresso), stijgt het cholesterol met 2%.
Echter is er tot heden geen rechtstreeks verband aangetroffen tussen dagelijkse koffieconsumptie en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Er zijn echter wel onderzoeken dat het drinken van koffie het risico op hart- en vaatziekten juist zou verlagen, mogelijk spelen de antioxidanten in koffie hierbij een positieve rol. Voor gezonde mensen is er dan ook geen bezwaar tegen (matig) koffiegebruik van 4 à 5 koppen per dag.
Voor meer informatie over koffie en gezondheid betreffende hart- en vaatziekten, kijk dan op de website van Koffie en gezondheid.