Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, onder leiding van ecoloog Joost Keuskamp, hebben samen met vrijwilligers wereldwijd meer dan 36.000 theezakjes begraven. Het doel? In kaart brengen hoe plantenmateriaal afbreekt in de bodem. Dit grootschalige project levert belangrijke inzichten op voor klimaatonderzoek.

Waarom theezakjes begraven? Het onderzoeksteam wilde weten hoe snel plantenmateriaal in de bodem afbreekt. Vrijwilligers werden gevraagd om twee soorten theezakjes, één met groene thee en één met rooibos, op tien centimeter diepte te begraven. Na drie maanden werden de zakjes opgegraven, schoongemaakt, gedroogd en gewogen om de mate van afbraak te bepalen.

De keuze voor groene thee en rooibos Groene thee bestaat uit blaadjes die snel afbreken, terwijl rooibosthee uit takjes bestaat die langzamer vergaan. Dit contrast helpt onderzoekers te begrijpen hoe verschillende materialen in de bodem worden omgezet. Blaadjes bereiken na drie maanden een plateau van afbraak, terwijl takjes nog volop in het proces zitten. Hierdoor kunnen onderzoekers de snelheid van afbraak en de hoeveelheid materiaal dat langer in de bodem blijft, beter in kaart brengen.

Waarom is dit belangrijk? Planten leggen tijdens hun leven CO2 vast, een belangrijk broeikasgas. Bij afbraak komt een deel van deze CO2 vrij, terwijl een ander deel in de bodem achterblijft. De bodem bevat drie keer zoveel koolstof als de atmosfeer. Door te weten hoe plantenmateriaal onder verschillende omstandigheden afbreekt, kunnen wetenschappers beter inschatten hoeveel koolstof in de bodem blijft en hoe dit verandert met het klimaat. Deze kennis is cruciaal voor het verbeteren van klimaatmodellen.

De wereldwijde impact Het project heeft een wereldwijde impact gehad, met vrijwilligers van Antarctica tot Ethiopië die hebben deelgenomen. Het succes is deels te danken aan de eenvoudige uitvoering van de methode, waardoor leraren, scoutingclubs en andere groepen enthousiast werden om mee te doen. Hierdoor is het gelukt om een wereldkaart van afbraak te maken.

Resultaten en toekomstplannen De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in een wetenschappelijke publicatie. Belangrijke bevindingen zijn onder andere dat afbraak in tropische regenwouden snel gebeurt en dat natte gematigde gebieden veel koolstof vasthouden. Een verrassende ontdekking was dat stabilisatie en afbraaksnelheid onafhankelijk van elkaar kunnen veranderen, wat in tegenstelling is tot de aannames in veel klimaatmodellen.

Hoewel de oorspronkelijke theezakjes van Lipton niet meer beschikbaar zijn, gaat het project verder met nieuwe, afbreekbare zakjes. Dit betekent dat het onderzoek kan doorgaan en mogelijk nog meer inzichten zal opleveren.

Meer informatie over het project en de resultaten is te vinden op de website van Tea Bag Index. Als je geïnspireerd bent geraakt kan je zelf ook mee doen met het onderzoek.